Czasu powstrzymać ani cofnąć się nie da. Jednakowo przemija dla ludzi i rzeczy. Z pamięci żywych wymazuje wspomnienia o tych, co odeszli, ich życiu, pracy, dokonaniach i zasługach. By czas nie pokrył kurzem zapomnienia zaszłe fakty, procesy i wydarzenia 10 września b.r. społeczność szkoły organizowała uroczystość z okazji 245 lat Oświaty w Szumsku i 100-lecia Historycznego Sztandaru.Uroczystość rozpoczęła się mszą św. o godz. 11.00 w parafialnym kościele w Szumsku. Uczniowie,rodzice, nauczyciele i pracownicy szkoły modlitwą dziękowali Bogu za możliwość kształcenia dzieci i młodzieży oraz prosili o dar mądrości. W darach dobremu Bogu przynieśliśmy światło nauki,najcenniejszy dar jesieni – jabłka, historyczny dzwonek, kiążkę „Szkoła w Szumsku”. Po mszy św.wszyscy udali się na uroczystość do szkoły.
Uroczystość swą obecnością zaszczycili: Ks. Henryk Naumowicz, proboszcz parafii pw. św.Michała Archanioła w Szumsku, br. Czesław Kriżanowskij, zakonnik Zakonu franciszkańskiego, Bożena Tyczyno, główna specjalistka Wydziału Oświaty samorządu Rejonu Wileńskiego, Justyna Sczerbuk,starsza specjalistka gminy Kowalczuki, Józef Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz szkolna”, dr. Ryszard Stefaniak, zastępca prezydenta miasta Częstochowy,Reinhard Schlarman, członek komitetu partnerskiego gminy Birkenweder w Niemczech, przedstawiciele zaprzyjaźnionych instytucji i szkół sąsiednich oraz z Polski.
Oświata w Szumsku bierze swój początek w roku 1777 od szkółki parafialnej, która od czasów działalności Komisji Edukacji Narodowej powstała przy kościele. Polska szkoła w Szumsku przeszła dużo zmian. Zmieniały się nazwy szkoły, budynki (miejsca rozmieszczenia), ilość klas w szkole:parafialna, dwuklasowa publiczna, urzędowa (państwowa), początkowa, 6-letnia, 7-letnia, 8-letnia,podstawowa 9-letnia, podstawowa 10-letnia.
Historię Oświaty w Szumsku słowem poetyckim ujął poeta, nauczyciel historii Wiaczesław Zienkiewicz:
Czarnym Traktem tak zwanym do stolicy dociera
na wschód podążając od Wilna z Giedymina przywitać się wieżą.
autobusem, a kiedyś Lata sznurem ciągnęły
piechotą, na koniu, bryczkami, to szybko, to bardzo powoli,
kilometrów półtora za górką, z rąk do rąk przechodziły
za Kowalczukami, i wioski, i inne siedliska.
Szumsk Białoruś całuje Michał wnuk Kazimierza,
w usta granicy usilnie. honorowy wileński podstoli,
Początkowo to była nadał wiosce Słobódka
niejaka miejscowość Polany. swoje rodowe nazwisko.
A w Polanach Słobódka Wybudował świątynię
wioseczka nieduża, niemała. ówczesną, a znaczy drewnianą, Te tereny od dawna Święty Michał Archanioł
już były zamieszkiwane został kościoła patronem.
w Barwaniszkach, w Kosinie Stanął klasztor niewielki
na wzgórzach grodziska czyhały. przytułek dominikanów.
Koło Windziun Wilenka Po upływie stulecia
początek w krynicach swój bierze. murowaną świątynię wzniesiono.
Mały wąski strumyczek, powstała tam szkółka
syn łąki podmokłej lubiany… parafialna dla dzieci wiadomo.
Ciągle żwawy i młody, Czynna porą zimową,
choć biegnie ten czas huraganem, bo latem roboty niemiara.
Wszystko splata się razem
w ścianach czasu,
jak gdyby ruchomych,
wszystko kształci i uczy
i praca, i życie, i wiara.
Potem wyrósł pałacyk
w stylu Katedry wzniesiony.
Wybudował go Józef
wypłukany z pieniędzy do czysta.
A za park z drzewostanem
pałacyk, aleje, gazony,
długi spłacał marszałek
brat rodzony Józefa Stanisław.
Biorąc udział w Powstaniu
postawił na kartę majątek.
Był zesłany do Wiatki, do Wołogdy,
los go miętosił.
Lubił każdy ojczyzny
przytulny i miły zakątek,
pozbawiony wszystkiego…
nie przeżył… Spoczywa na Rossie.
Uroczystość poprowadzili nauczycielka metodyk klas początkowych Maria Żydeliene oraz harcerz, nauczyciel wychowania fizycznego Dariusz Kriżanowski. Obecni na uroczystości dokładnie poznali historię oświaty w Szumsku i historię sztandaru szkoły. Część historyczną programu umilała recytacja wierszy przez uczniów i poetę, nauczyciela historii Wiaczesława Zienkiewicza oraz śpiew uczniów klas 5-10 piosenek „Jak dobrze jest żyć”, „Wileńszczyzny drogi kraj”, „Już dopala się ogier biwaku”. Uczniowie klas 1-4 zaprezentowali taniec-piosenkę „Katarynka”, gdzie „wędrował kataryniarz przez podwórka i uliczki”, wiersz o małej ojczyźnie „Jest na mapie mała kropka, ja tu mieszkam, tu mnie spotkasz.” „Czarna Madonno” w wykonaniu Ilony Tomaszewicz przeniosła gości na Jasną Górę do Częstochowy. Właśnie tu w Sali Skarbca Jasnogórskiego oznaczony numerem 32 w Katalogu Sztandarów pozostał na wieczne czasy sztandar Szkoły Powszechnej w Szumsku, który w roku 1922 sporządziła żona pierwszego dyrektora Mariana Wolskiego – Eugenia.
Dzięki wsparciu byłego ucznia naszej szkoły br. Czesława Kriżanowskiego oraz zawdzięczając niesamowitemu się oddaniu i pracy pani Anety Wojciechowskiej, pracowniczki Studia Graficzno- Reklamowego GRAFANET w Mińsku Mazowieckim, została wydana nowa książka o życiu szkoły dzisiaj „Historia szkoły ciąg dalszy…”. Książkę zaprezentowała autorka, zastępca dyrektora Szkoły Podstawowej w Szumsku, nauczycielka metodyk plastyki P. Leokadia Żukowska.
Uroczystość uwieńczył śpiew piosenki „Póki Polska żyje w nas…” w wykonaniu starszego nauczyciela muzyki Witolda Weiknisa oraz całej społeczności szkoły.
W wielu oczach pojawiły się łzy, ale były to łzy radości i dumy z tego, że jesteśmy Polakami. Na koniec tej samej podniosłej uroczystości głos zabrała dyrektor Inesa Korwiel i goście, którzy życzyli wysokiego poziomu i efektów kształcenia, zadowolenia z pracy zawodowej, wytrwałości i sił, by odważnie porywać się na zdobycie kolejnych osiągnięć twórczych i edukacyjnych oraz pomyślnej realizacji wszelkich planów.
Dziękujemy za wsparcie finansowe Posłowi do Parlamentu Europejskiego, przewodniczącemu Akcji Wyborczej Polaków na Litwie-Związku Chrześcijańskich Rodzin, prezesowi Związku Polaków na Litwie Waldemarowi Tomaszewskiemu oraz wszystkim, którzy w różny sposób dołączyli się do zrealizowania projektu wydania książki. Mamy nadzieję, że ta książka, jak i poprzednia, dostarczy czytelnikom wiele pięknych wrażeń. Składamy również hołd wszystkim, którzy przyczynili się do rozwoju oświaty w Szumsku, tym, którzy tworzyli historię Szkoły Podstawowej w Szumsku sercem,talentem i pracą.
Czesława Błażewicz, Inesa Korwiel
